اسکار به محل جوش خوردن زخم ها که در اثر اتفاق های مختلف مثل جراحی و بیماری ها ایجاد می شوند، گفته می شود.
هنگامی که پوست دچار آسیب می شود کلاژن ها وارد عمل شده و نسبت به ترمیم ناحیه آسیب دیده اقدام می کنند. این روند برای همه ی زخم ها که بر اثر سوختگی، بریدن، آکنه یا حتی در اثر آبله مرغان ایجاد می شوند یکسان بوده و کلاژن ها عملیات بهبود را انجام می دهند.
با وجود این که بدن و پروتئین هایی مانند کلاژن تمام تلاش خود را در از بین بردن زخم انجام می دهند معمولا زخم ترمیم شده و بسته می شود اما در محل آن جای زخم ممکن است باقی بماند که به آن اسکار گفته می شود. جای زخم یک عارضه پوستی است که برای افراد آزار دهنده می باشد و معمولا افراد در تلاش اند این موارد را درمان کنند. در زخم های تازه بهبود یافته روند از بین رفتن اسکار با سرعت بیشتری است و در زخم های کهنه کمی دشوار تر می باشد.
عوامل ایجاد کننده اسکار های پوستی
اسکار ها معمولا در اثر عوامل مختلفی مانند زمین خوردن، سوختگی، انجام جراحی و … ایجاد می شوند و بسته به عمق آن ها و محل رخ دادن ممکن است برای بهبودی مدت زمان متفاوتی لازم باشد. عوامل مختلفی در ایجاد اسکار تاثیر دارند که عبارتند از:
یکی از عوامل ضخامت پوست است که باعث می شود در ناحیه ای که برش ایجاد می شود اسکار ایجاد شود.
بیماری هایی مانند آبله مرغان، آکنه های روی پوست، انجام جراحی و برش پوست، زمین خوردن و …
گاهی ممکن است اسکار ها به صورت ارثی باشند که به آن نشان خانوادگی نیز گفته می شود.
همچنین نوع پوست فرد در ایجاد اسکار تاثیر دارد؛ در برخی افراد با کوچکترین خراش پوستی اسکار ایجاد می شود.
انواع اسکار
از آنجایی که امروزه بسیاری از پزشکان در صدد از بین بردن این اسکار ها بر آمده اند لازم است بگوییم که شناختن نوع اسکار نقش بسیار مهمی در از بین بردن آن دارد. انواع مختلفی از اسکار ها وجود دارند که عبارتند از:
اسکار های کلوئیدی از جمله اسکار هایی هستند که از خود زخم حجم بزرگتری دارند. این کلوئید ها تیره تر از رنگ پوست هستند و پس از ترمیم زخم رشد می کنند و بزرگتر می شوند. کلوئید ها به طور معمول دارای عوارضی می باشند که از جمله آن ها می توان به درد و خارش پوست اشاره نمود. این کلوئید ها معمولا در افرادی با پوست تیره بیشتر دیده می شوند و با گذشت زمان از بین نمی روند.
اسکار های هایپرتروفیک شکل ظاهری مشابهی با اسکار های کلوئیدی دارند و همراه با قرمزی و سوزش و خارش می باشند. اما تفاوت این اسکار ها با اسکار های کلوئیدی در این است که به اندازه ی خود زخم ایجاد می شوند و پس از گذشت زمان و بهبود پوست این اسکار ها نیز ترمیم می شود. این اسکار ها کوچک بوده و به مرور زمان ترمیم می شوند اما ممکن است این ترمیم سال ها هم طول بکشد.
این نوع از اسکار ها به صورت یک فرورفتگی روی پوست ایجاد می شوند که عامل آن مشکل در کلاژن سازی است. معمولا افراد با پوست های آکنه ای و یا کسانی که دچار آبله مرغان می شوند مبتلا به این نوع اسکار ها می شوند.
اسکار های انقباضی نوعی از اسکار هستند که در آن ها پوست سفت و به نوعی منقبض می شود که معمولا این نوع اسکار ها در اثر سوختگی روی پوست ایجاد می شوند و یک حالت کشیدگی ایجاد می کنند. این نوع از اسکار ها عمیق بوده و گاهی عصب های زیر پوست را نیز درگیر می کنند و اختلالات حرکتی در ناحیه ایجاد می نمایند.
به این نوع از اسکار ها، زخم گسترده نیز گفته می شود که معمولا پس از جراحی ها روی پوست دیده می شوند و برش را می پوشانند. این اسکار ها دارای بر آمدگی یا فرورفتگی نمی باشند و معمولا صاف دیده می شوند و فقط نوعی رنگ روی پوست ایجاد می کنند.
روش های شایع درمان اسکار پوست
روش درم ابریژن
درم ابریژن یا همان تراشیدن پوست یک روش جوانسازی و زیبایی به شمار می رود. در این روش از یک نوع سمباده برای تراشیدن پوست صورت استفاده می شود. در انجام درم ابریژن از یک بی حسی موضعی مثل لیدوکائین استفاده می شود. در حقیقت این روش یک روش قدیمی و سنتی به شمار می رود که پس تراشیدن سطح پوست با تزریق کورتون از ایجاد مجدد بافت آسیب دیده جلوگیری خواهد شد.
استفاده از لیزر
در این روش از اشعه های لیزر استفاده می شود که با تابیده شدن پرتوهای لیزر به قسمت های درگیر شده، آسیب های پوستی از یک لایه از پوست رفع خواهد شد. در این روش سعی می شود که جای اسکار پوستی برداشته شده و هیچ تغییری در رنگ پوست و یا سایر عوارض پوستی ایجاد نشود. نوع لیزر درمانی با توجه به نوع اسکار و محل آسیب دیدگی پوست انتخاب می شود. که در اینجا انواع مختلف آن را بررسی می نماییم:
روش لیزر فرکشنال
این روش یک روش جوانسازی پوست به شمار می رود. در فرکشنال نور لیزر، سوراخ هایی با قطر و عمق مشخص در لایه های مختلف پوست بوجود آورده و پرتوهای لیزر وارد بافت اسکار شده و کلاژن سازی جدید را تحریک می کند. تحریک کلاژن باعث شفاف سازی و جوانسازی پوست می شود.
استفاده از لیزر Co2
با استفاده از این لیزر می توان بافت اضافی را نیز از بین برد، پس از این روش کورتون تزریق می شود که از ایجاد بافت آسیب دیده مجدد جلوگیری شود
استفاده از لیزر PDL
در این روش با استفاده از لیزر PDL سعی می شود که مویرگ های صورت خشکیده شوند. خشکیده شدن عروق صورت باعث کاهش تغذیه به بافت اسکار خواهد شد. در نتیجه با کاهش تغذیه به بافت اسکار، پوست مسطح تر و صاف تر به نظر خواهد رسید و جای اسکار به تدریج از بین خواهد رفت.
روش تزریق کورتون
تزریق موضعی کورتون یکی از روش های مناسب درمان اسکار پوست است. این روش باعث مسطح تر شدن سطح پوست اسکار می شود.
استفاده از کرم ها
استفاده از برخی کرم ها و لایه بردارهای پوست می توانند باعث کاهش جای اسکار پوست شوند. همچنین استفاده از پماد های مخصوص در مراحل اولیه ایجاد اسکار می تواند باعث کاهش جای اسکار شود.